Câmilere İsim Vermek
Abdullah bin Ömer (r.a)’den nakledildiğine göre Rasûlullâh (s.a.v) idmana çekilerek zayıflatılmış atlar arasında Hafyâ’dan (başlayıp tâ) Seniyyetü’l-Vedâ’da nihâyet bulmak üzere bir yarış tertip buyurdular. Aynı şekilde idman yaptırılmamış atlar arasında da Seniyye’den Mescid-i Benî Zureyk’a kadar yarış tertip buyurdular. Abdullâh da yarış edenler arasında idi.” (Buhârî, Salât, 41)
Şerh:
Mescidler yalnız Allah’ın mülkü olduğu için onlara “Falancaların Câmisi” diye isim vermek sûretiyle başkalarına izafe etmenin caiz olup olmayacağı akla gelebilir. İşte bu vehmi ortadan kaldırmak için bina, tevliyet veya yakınlık gibi herhangi bir alâkadan dolayı camileri başka şeylere izafe etmenin câiz olduğunu ortaya koymak için bu başlık açılmıştır.
Âlimlerin çoğunluğu, bir mescidin bânîsine, kendisinde namaz kılana veya bunun gibi birisine izafe edilmesinin ve “Fulan Oğulları Mescidi” gibi bir isimle anılmasının caiz olduğu fikrindedir. İbrâhîm Nehaî ise “Hakikatte mescîdler Allah’ındır…”[1] âyet-i kerimesi sebebiyle buna muhalefet etmiştir. Ancak âyet-i kerimedeki Allah Teâlâ’ya izafe, hakikat îtibâriyledir. Başkalarına izafe ise, temyiz ve tarif etmek için mecaz yoluyladır, mülkiyet için değildir.
Câmiye, onu yaptıranın ismini verirken enâniyete düşmemeye dikkat etmek lâzımdır. Şâyet bu kişi hayatta ise ismini câmiye vermemek daha doğru olur.
Diğer hayır amellerini de sahiplerine izâfe ve nisbet etmek mümkündür. Ancak bu, onları temize çıkarıp methetmek için değil de başkalarından ayırmak, târif etmek, bilgi ve haber vermek kabîlinden olmalıdır.
Seniyyetü’l-Vedâ, Medine’nin yanıbaşında bir boğazdır ki, yolcular oraya kadar uğurlandığı için bu ismi vermişlerdir.
Hafyâ veya yâ’nın öne geçirilmesiyle Hayfâ, beş altı, bir kavle göre yedi mil ötede bir yerdir.
Zurayk Oğulları Mescidi, Hazrecliler’den Zurayk bin Âmir yurdundaki mescidin ismidir. Hadîsin siyakından buranın, diğer yarış mahalline göre daha yakın olduğu anlaşılıyor.
[1] el-Cinn, 18.