Müezzini İşiten Kişi Ne Der?
Ebû Saîd el-Hudrî (r.a)’den rivâyet edildiğine göre Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuşlardır:
“(Müezzinin) nidâsını işittiğinizde, (siz de) onun dediği gibi deyiniz.” (Buhârî, Ezân, 7)
***
Hz. Muâviye bir gün ezan okunurken müezzinin dediklerini “Eşhedü enne Muhammeden Rasûlullah” sözüne kadar aynen tekrar etmiştir. (Buhârî, Ezân, 7)
Diğer rivâyete göre Hz. Muâviye, müezzin “Hayye ale’s-salâh” dediği vakit “Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billah” demiş, ondan sonra da:
“–Nebînizin (s.a.v) böyle söylediklerini işittik” diye ilâve etmiştir. (Buhârî, Ezân, 7)
Şerh:
Müezzinin sözlerini aynen tekrar etmeli, “Hayye ale’s-salâh” ve “Hayye ale’l-felâh”lardan sonra da “Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billah” demelidir.
Bu son cümle, “Allah’a karşı mâsiyet ve günah işlemekten dönmek ve korunmak ancak Allah’ın verdiği güç ve O’nun koruması iledir. Allah’a tâate kuvvet ve iktidar da ancak O’nun yardımı ile hâsıl olabilir.” mânâsınadır.
Ezânı işiten mü’min bunu söyleyince, müezzine icabet edip câmiye gittiğinde elde edeceği nimetler ile icabet etmediğinde kazanacağı günahın azametini hatırlar. Ancak Allah Teâlâ’nın yardımıyla felâha erebileceğini idrak edip hemen O’na sığınır.
Bâzı kaynaklara göre “Hayye ale’l-felâh”tan sonra:
مَا شَاءَ اللهُ كَانَ وَمَا لَمْ يَشَأْ لَمْ يَكُنْ
“es-Salâtü hayrun mine’n-nevm”den sonra:
صَدَقْتَ وَبَرِرْتَ
denir.[1]
Ezanı işiten herkes, bir mâni olmadıkça müezzine icabet eder. Kur’ân okumak, zikir ve tesbîh gibi fiillerle meşgul iken ezanı duyarsa, kıraati, zikri, tesbîhi bırakarak ezanı dinler ve kelime kelime cevâb verir, icabetten başka hiçbir şeyle meşgul olmaz. Hattâ selâm bile verip almaz.
Kâmet getirilirken de cümleler aynen ezandaki gibi tekrar edilir. Sadece “Kad kâmeti’s-salâh”tan sonra:
أَقَامَهَا اللهُ وَأَدَامَهَا
denir. (Ebû Dâvûd, Salât, 36/528; Nevevî, Şerhu Sahîhi Müslim, IV, 88)