a- Müellifimiz besmelenin manası hakkında şu açıklamayı yapmaktadır:
“Bismillah: manası: okurum ve başlarım evvel Allah Teâlânın ismiyle ki ve ânın azameti ve celaletine nâzırûn mütehayyerdirler. Ve dünyada kâffe-i halkı rızk ve nef’ isâliyle rahmet edicidir. Ve yevmü kıyamette hâssaten mü’minlere ukübete müstehaklarını afv ile ve cennette herbirini sevaba îsalle rahmet edicidir. Besmelede ihtilaf etdiler bazıları anı «Ne Fâtiha’dan ve ne sair sûrelerden âyet değildir» dedi. Mushaflarda yazılması sûreler beynini fasl içün ve teberrüken anınla ibtida olunsun içündür dedi ki İmam-ı Ebu Hanife ve etbâı âna zahiblerdir. Ol ecilden anların indinde namazda ol cehr ile okunmaz. Ve bazıları dahi anı Fâtiha’dan ve her sûreden âyetdir dedi ki ana İmam-ı Şafi ve ashabi zahiblerdir…”[1]
[1] I, 2. Mehmed Efendi Besmelenin on dokuz harf olduğunu ve bunun faidelerini şöyle anlatır: “Ârifînden biri Bismilahirrahmanirrahim yazub vasiyet etti ki mevti indinde kefenine konula. Denildi ki: ondan sana ne faide vardır. Cevabında; yevm-i kıyamette derim ki İlâhî ibadına gönderdiğin kitab-ı Kerim‘in ünvanını kıldığın «Bismilahirrahmanirrahim»dir ki ol 19 harfdir. Onda iki faide buldum: biri budur ki zebaniye dahi 19‘dur. Besmele-i şerife ile Hak Teala mü‘minden onların be’sini giderir. İkinci budur ki Hak Teala gice ve gündüzü 24 saat kıldı. Beş saatinde beş vakit namazı farz eyledi. İmdi besmelenin 19 harfi namaz saatlerinden mâ adâ 19 saatda vâki olan zünuba keffaret olur.“ (I, 3)