روزه عبادتی است که باید ازخوردن، نوشیدن و آرزوهای جنسی از روشنایی صبح زود تا غروب آفتاب اجتناب کنیم. در هر سال قمری در طول ماه مبارک رمضان، این عبادت مهم به مدت 29 و یا 30 روز ادامه می یابد.
روزه، با تعلیم دادن امورات مهم زندگی، مانند «صبر کردن، اراده، دور بودن از آرزوهای نفسانی» موقعیت اخلاقی مان را به کمال می رساند. روزه سپری است که انسان را در مقابل امورات نفسانی همچون خوردن، نوشیدن، شهوت بازی و آروزهای تمام نشدنی حفظ کرده و از شرف و حیثیّت انسان دفاع می کند. همچنین روزه؛ روزه دار را به زیبایی های اخلاقی مانند ثبات، قناعت، رضا، متانت و صبر سوق می دهد. با لمس کردن محرومیّت و گرسنگی می خواهد قدر نعمت ها یش را به ما یاد آوری کند. قلب هایمان را ، در مقابل خداوند با حمد و سپاس و نسبت به بندگانش با احساس مرحمت و کمک کردن پر می کند. با این توصیف روزه، در زندگی اجتماعی برای برطرف کردن خصوصیات منفی مانند نفرت وحسادت دارویی مؤثر می باشد. به عبارت دیگر روزه، فقط برای این امت نیست بلکه برای امت های پیشین نیز عبادتی است که باید اجرا شود. خداوند متعال می فرماید:
«ای اهل ایمان مانند امم گذشته روزه بر شما واجب گردید تا با خداوند متعال مخالفت نکنید و بندگان صاحب تقوا شوید، و روزهای معیّنی روزه گرفتن بر شما واجب گردید…» (بقره،183-184)
برای سودمند بودن روزه از لحاظ معانی، لازم است از هر گونه رفتار و کارهای بد و گناه مانند دروغ، افتراء، غیبت، خبرچینی، واز سخنانی مانند فحش و ناسزا، از دعوا کردن باید به شدّت اجتناب کرد. رسول الله (ص)، مؤمن روزه دار را در مقابل کارهای زشتی که برای وی انجام می دهند، به آرامش توصیّه می کند. بدین گونه انسان روزه دار از اخلاقیات بد دور می شود.
روزه باعث سلامتی هر چه بهتر انسان شده و برای انسان مفید واقع می شود. این موضوع را در درختان نیز می توان مشاهده کرد. درختان در فصل زمستان برگ هایشن را می ریزند و به خواب فرو می روند، حتی موقع آمدن فصل بهار تا ذوب شدن یخ ها ریشه هایشان آب جذب نمی کند. چند ماهی را که با روزه گذراندند، با آمدن فصل بهار از برگ ها و شکوفه های پر بارشان معلوم می شود که نسبت به گذشته خیلی بزرگ و بهره ورتر شده اند. حتی معدن ها نیز به روزه احتیاج دارند. موتورها وماشین ها بعد از اینکه مدتّی کار کردند یک مدت خاموش می مانند. این استراحت آنها موجب به دست آوردن قدرت قبلیشان میشود.
علم پزشکی، روزه کمتر از 30 روز را بدون تاثیر می داند و روزه بیشتر از 40 روز که در زمان های معیّن به خوردن و نوشیدن فاصله داده میشود، نمی تواند تاثیرات مورد نظر را تامین کند. در زمان های اخیر در غرب روش های مورد استفاده برای درمان بیماری های مزمن بر طبق شرایط بیمار با روزه گرفتن کوتاه مدت یا بلند مدت به بهبودی بیمار کمک می کند.[1]
روزه به پویایی و بهتر کار کردن ذهن و قلب کمک می کند.
این را نیز خاطرنشان کنیم که هدف از روزه گرفتن اذیّت دادن و شکنجه دادن بدن نمی باشد. رسول الله (ص) مردم را به سحری خوردن در ماه رمضان و همچنین سر وقت افطار کردن سفارش کرده است.[2]
پس هدف اصلی روزه، به جا آوردن وظیفه بندگی نسبت به خداوند، به تقوا رسیدن همراه با تربیت نفس، بوجود آوردن محیطی آرامبخش همزمان با پیشرفت فرد و جامعه و راضی کردن خداوند متعال است.
. پرفسور دکتر.م. حمدالله، مقدمه اسلام، ص.104.[1]
. بخاری، صوم، 45؛ مسلم،48؛ ترمذی، صوم،17/708.[2]