خداوندی که مرحمتش بی نهایت هست برای بندگانش راحتی خواسته و اسلام را از هر بعدی آسانتر کرده است. بخاطر “زندگی دینی” نیازی نیست که از دنیا دست بشوییم و همیشه در سختی و عذاب باشیم و از هر گونه لذتی دوری کنیم. ایمان به اسلام و زندگی کردن با آن حتی توسط ضعیف ترین انسانها نیز به راحتی قابل انجام است.
در آیه کریمه این چنین آمده است:
« خداوند برایتان راحتی می خواهد، سختی نمی خواهد» (بقره، 185)
« او شما را انتخاب کرد و در دین برای شما هیچ اجباری معیّن نکرد» (حج، 78)
« خداوند از شما می خواهد که تکالیف سنگین را آسانتر کنید. چون انسان ضعیف خلق شده است.» (نساء، 28)
رسول الله (ص) یکی از ویژگیهای راحتی اسلام را چنین بیان می کنند:
« خداوند متعال به ملائکه اینچنین امر فرمود:
” اگر بنده ام خواست که عمل نا پسندی انجام دهد، تا زمانی که عمل بوقوع نپیوسته چیزی ننویسید! اگر عمل انجام شد آن را بر علیه اش بعنوان یک گناه ثبت کنید! اگر رضای مرا در نظر گرفته و از انجام عمل ناپسند منصرف شود، این را برایش به عنوان ثواب بنویسید! اگر چه بنده ام در آرزوی انجام کار پسنیده ای باشد، اگر چه عمل را انجام ندهد شما ثوابش را بر وی بنویسید! اگر عمل را انجام داد شما حداقل از ده برابر تا هفتصد برابر ثوابش بنویسید!”» (بخاری، توحید، 35؛ مسلم، ایمان، 203-205)
اصحاب رسول بیان کرده اند که رسول الله (ص) شخصی ملایم بود، امکان تفاهم با ایشان به راحتی میسّر بود، در بسیاری از امور آسانی و راحتی را مقرر می کرد. [1]
مثالهایی مبتنی برآسان بودن دین اسلام:
ü انسان به اندازه قدرت و امکانهای موجود در دستش مسئولیت دارد. اسلام کارهای خارج از وسعش از وی نمی خواهد. او به خاطر عدم انجام دادن کارهایی که در توانش نیست هیچ گاه مورد پرسش و مواخذه قرار نمی گیرد. (بقره، 285)
ü تدریجی بودن در اسلام اساس است. گناهان و اعمالی چون مشروب، ربا و زنا به یکباره ممنوع اعلام نشده است، بلکه در سه یا چهار مرحله آرام آرام ممنوع شناخته شده اند.
ü برای اقامه نماز واجب است که با آب وضو گرفته شود. ولی در جایی که آب یافت نشود، یا اینکه اگر تماس آب به بدن موجب بیماری شود می توان با خاک تیمم کرد.
ü مواقعی وجود دارد که خداوند متعال اجازه داده اند تا نمازهای 4 رکعتی برای مسافران، خسته ها و آنانکه محدودیت زمانی دارند، 2 رکعت بر پا شود.
ü واجب است که برای اقامه نماز بر پا ایستاد(قیام). اما آنانکه قدرت قیام را ندارند نسبت به وضعیتشان می توانند بنشینند، دراز بکشند و یا با ایما و اشاره نماز بخوانند.
ü مومنین چه در میانه نماز های یومیّه و چه در دیگر ساعات شبانه روز بخشهایی از قرآن که برای آنها آسان است می خوانند. در این مورد هیچ اجبار حداقلی برای انسانها وجود ندارد.
ü برای انجام عبادات نیازی به اماکن خصوصی نیست. در هر نقطه ای که تمیز باشد می توان عبادت کرد. رسول الله (ص) می فرمایند:
« همه جای زمین برای من تمیز و مسجد اعلام شد. از امتم هر کس در هر کجا که باشد در سر وقت نمازش را بجای آورد.» (بخاری، تیمم، 1)
ü روزه گرفتن، برای بیمارانی که با روزه به خود ضرر می رسانند و یا بر مسافران واجب نیست. در این موارد آنها در ماه رمضان آزادند که روزه بگیرند یا نگیرند. در صورتی که روزه نگرفتند می توانند بعداز مسافرت یا بعد از اینکه صحت خویش را بدست آوردند روزه خود را قضا کنند.
ü اگر در راه حج نا امنی هایی چون بیماری و جنگ و … باشد، آنانکه رفتن به حج برایشان واجب شده می توانند تا رفع نا امنی و خطر، حج را به تعلیق بیندازند.
ü خداوند، در کمک به ایتام، کفاره قسم، نکاح، مهریه، طلاق، تامین رزق خانواده، عبادت، قصاص، وصیت، تفاهم نامه ها، گرفتن و دادن قرض و یا در هر نوع معامله ای راحتی و آسایش نشان داده و خواسته که مومنین نیز اینگونه رفتار کنند. [2]
مثالهایی از این قبیل بسیار زیادند. ما نیز در مقابل این لطف حضرت حق، همراه با حضرت رسول الله (ص) همان حسیّات را بیان کرده و می گوییم:
« سپاس خداوندی را که در دین آزادی و راحتی نهاد!» (احمد، 6، 167)