1. حکمت های نماز

نماز عبادتی است که فعل و سخنان خاصّ خود را دارد و با یک تکبیر شروع می شود و با سلام به پایان می رسد[1]. خداوند متعال فرمودند که قبل ازعبادت هایی مانند نماز، طواف و قرآن خواندن وضو بگیریم و بدن و لباس ها و محیط مان را تمیز نگه داریم. وقتی که موضوعاتی مانند وضو و غسل را بررسی می کنیم ، نتیجه می گیریم که اسلام در کنار پاک بودن معنویت، به پاک بودن مادیّات چقدر اهمیّت می دهد. به این سبب است که کتاب های فقه و دستورات اسلامی مسلمانان با بخش هایی در مورد نظافت شروع می شود. پس یکی از فایده های نماز سوق دادن انسانها یه سوی پاکیزه  زندگی کردن است.

از طرف دیگر نماز انسان ها را از بدی ها ، زشتی ها و دیوانگی و خشم زیاد بر حذر می دارد. از خواسته های بدون کنترل و سرگردان بودن انسان ها جلوگیری می کند. [2] در روز پنج وعده تکرار می شود و مانع غافل بودن از یاد حق  می شود و در مقابل آرزوهای نفسانی، دارویی شفا بخش است. آرزوها و هوس ها را مهار می کند و در تمام موارد به راه درست و استقامت تشویق می کند. به این صورت علی رغم اینکه مؤمن به خاطر رضای خدا نماز می خواند در عین حال از تمام بدی ها و هوس ها محافظه می شود و هم این دنیا و هم آخرت خود را اصلاح می کند.

یک شخص به حضور پیامبر اکرم (ص) آمد و گفت:

«- فلان کس شب نماز می خواند، ولی صبح هم دزدی می کند»

رسول الله (ص) چنین فرمودند:

«- اگر نمازی که می خواند حقیقی باشد، آیت هایی که در نماز می خواند او را از انجام کارهای بد دور خواهد کرد.» (احمد،447،2)[3]

نماز، این حقیقت که خداوند متعال  تنها حاکم مطلق در روی زمین است را در ذهن ها تثبیت می کند وکمک می کند تا انسان هر زمان این حقیقت را حس کند.

نماز پنج وقت در طول روز موجب می شود که انسان ها از مشغولیّتهای تکراری روزانه خسته نشوند و احساس راحتی کند. انسان ها را از نگرانی های دنیوی دور می کند و در مقابل آفریدگار بزرگشان  تسلیم شدن و شکر کردن را تامین می کند. در عین حال انسان موقع سجده کردن با خودش روبرو می شود و فرصتی می یابد تا با عالم درونی خود خلوت کند. مت سالسمان آمریکایی که اول مبلّغ مسیحی بود و بعد به اسلام روی آورد چنین می گوید:

« موقع خواندن نماز حضور و آرامش می یابم. به خصوص در نماز جمعه! موقعی که در مسجد نماز می خوانم برای آرامش روحم یک زمان فوق العاده است.»[4]

دکتر تیموتی گیانتوئی چنین می گوید:

« زمانی که به سجده می روم گویی که صلح و آرامش را می یابم. چنانکه خودم را در امنیّت و راحتی حسّ می کنم. مانند سرزمین سلام. و موقع سجده کردن گویی که از مسافرت دور به خانه ام برمی گردم. بلکه هم مانند رسیدن به خدا. فقط این قدر می توانم توضیح دهم. نماز حسّ راحت بودن، در صلح بودن و در آرامش بودن است.»[5]

همان طوری که نماز تغذیه معنوی روح است در عین حال برای بدن مادی نیز شفابخش می باشد. نماز با میسّر کردن حرکت اعضای مختلف بدن، خم شدن مفصل ها و باز وبسته شدن ماهیچه ها و برای  وجود انسان  حرکتی طراوت بخش  می باشد. از طرف دیگر نماز، در زندگی مسلمانان یک عنصر تعادل بخش محسوب می شود. این عبادت هر روز در زمان های معیّن همراه با قائده های معیّن انجام می شود و شخص را به یک زندگی منظم و مرتّب عادت می دهد.

مسلمانان  نمازهایشان را به صورت فردی در جای دلخواه خود می توانند ادا کنند، امّا اسلام آنها را به نماز جماعت تشویق می کند. زیرا نماز جماعت خواندن، بی آنکه تفاوت نژادی، رنگ پوست، زبان و مقام، انسان ها را در نظر بگیرد همه را به بندگی خداوند دعوت می کند، در یک صف و با اتّحاد و یکپارچگی، کمک به همدیگر و تعامل اجتماعی را تامین میکند، و با این کار شعور عمومی امّت را تقویت میکند. در محیطی که جماعت، طرز فکر و هدف یکسان را دنبال می کند، جدایی بین افراد در مقیاس وسیع جای خود را به برابری قلب ها و احساس برادری و شور و شوق دینی می دهد.

در اصل نماز روزانه در پنج وقت  برای انسان کم و ادا کردن آن، وظیفه ای آسان است. در عرض بیست و چهار ساعت انسان کار های دنیوی را کنار می گذارد، و حدودا بیست و چهار دقیقه برای عبادت زمان صرف می کند. در مقابل این فداکاری کوچک انسان به فایده های مادی و معنوی بسیاری دست می یابد.