7. دینی جهانشمول یعنی جهانی است

اسلام همه انسانها و جنها  را به سوی خود دعوت می کند. هر انسانی، از هر نژاد، رنگ، جنسیت و از هر مملکتی که باشد می تواند مسلمان شود. اسلام که انسانیت را بر اساس رعایت وظایف و حقوق تعریف می کند، نهایتاً در مقابل این نوع نگاه، دو طیف جدا از هم را بیان می دارد، کسانی که ایمان آورده اند و کسانی که ایمان نیاورده اند.[1]

خداوند متعال که رحمتش شامل حال همه مخلوقات می شود نظامی را برای سعادت و سلامت بشر فرستاده است. و اصلاً منطقی نیست که این سیستم برای تعدادی محدود از انسانها فرستاده شده باشد. اگر چنین می بود با صفات رحمانیت و رحیمی خداوند متضاد می شد. رسول الله (ص) فرموده اند:

« خداوند متعال رحمان بر کسانی که مرحمت می ورزند مرحمت می ورزد. شما بر همه انسانهای روی زمین شفقت و مرحمت نشان دهید که اهل آسمان نیز بر شما مرحمت کنند!» (ترمذی، برّ، 16/1924)

در این حدیث شریف اشاره به جنس خاصّی نیست. حتی منظور فقط مسلمانان نیست. بر همه انسانهایی که بر روی زمین زندگی می کنند امر می شود حتی بر حیوانات و نباتات نیز مرحمت داشته باشند.

قرآن کریم، در باره پیامبر (ص) که برای دعوت همه انسانها به سوی خداوند فرستاده شده چنین می فرماید:

«(ای رسول الله!) بگو که: ای انسانها! به واقع من پیامبر و فرستاده خداوندِ صاحب آسمانها و زمین هستم به سوی شما…» (اعراف، 158)

«(ای محمد!) ما تو را صرفاً رحمتی برای تمام عوالم فرستادیم.» (انبیاء، 107)

حضرت رسول الله می فرمایند:

« پیامبران قبل از من فقط برای ملت خودشان فرستاده شده بودند. ولی من پیامبر و فرستاده ای برای تمام بشریت هستم» (بخاری، تیمم، 1)

به همین سبب رسول الله (ص) اسلام را فقط به اعراب تبلیغ نکرده، بلکه تا زمانی که در قید حیات بودند  توسط نمایندگانش در هر گوشه از دنیا به بیزانسی ها، ایرانیان، حبشی ها، مصریان و دیگر امپراطوری ها نامه هایی فرستاده و آنان را به اسلام دعوت کرده است.[2]

اسلام در عین حال شامل همه زمانها و مکانها نیز می شود. مختص زمان یا منطقه ای ویژه و محدود نیست. به هرحال امروزه در هر طرف دنیا و در هر ملّتی می توان مسلمانان را مشاهده کرد. بخصوص در زمان حج این انسانها بر اساس امر خداوند در اطراف کعبه جمع شده و خداوند یگانه را عبادت می کنند و اتحاد و برادری اسلامی باشکوهی را به نمایش می گذارند.

اسلام صاحب ساختاری است که می تواند همه نیازهای بشری را جواب بگوید. حقوق روحی، فیزیکی، شخصی و اجتماعی انسانها را تامین می کند. مفاهیمی چون حیات، مرگ، خدا، پیامبر، ملائک، شیطان، دنیا، آخرت، مکافات، جزا، بهشت، جهنم و … با چنان روشنی بیان گردیده است که در هیچ دینی به آن شکل بیان و تعریف نشده، اسلام  یک نظام حیات و ایمان هست.

برای اینکه این وضعیت را به خوبی ادراک کنید صرفاً این را به خاطر آورید که: همانگونه که قرآن به اولین اجتماعات در صدر اسلام که از انسانهای ضعیف و مورد ظلم واقع شده تشکیل می شد جواب می داد، از طرفی هم در دورانی که حکومتهای اسلامی قلمروی پهناوری از اقیانوس آتلانتیک تا اقیانوس آرام را داشتند و بزرگترین و با شکوه ترین حکومتها بر روی زمین محسوب می شدند نیز جوابگوی همه اصول و احکام اخلاقی و حقوقی به شمار می آمد. همانا این جامعه، ایمان، اعتقادات، عبادات، حیات اجتماعی، قوانین اجتماعی و دیگر احتیاجات خود را از این کتاب (قرآن) برداشت و استخراج کرده اند.[3]



[1] . هر انسانی امت پیامبر دوران خویش است. همه انسانهای دوره حضرت محمد (ص) بعنوان پیامبر و بعد از وی امت وی هستند. لیکن قسمی از اینان پیامبریش را قبول می کنند و قسمی دیگر قبول نمی کنند.

[2] . متن این نامه ها را به صورت اورجینال می توان در موزه توپ کاپی استانبول زیارت کرد. برای اینکه به عکس و تحلیل هایی از نامه دست یابید می توانید به کتاب Six originaux des lettres diplomatiques du prophete de İslam پرفسور دکتر محمد حمیداله، پاریس، 1985 (شش نامه دیپلماتیک حضرت پیامبر، ترجمه محمد یازقان، استانبول 1998؛ پیامبر اسلام، الوسایق السیاسیه)  رجوع  کنید.

[3] . م. حمید اله، تاریخ قرآن کریم، ص. 23.