Zeyneb binti Huzeyme (r.a) Benî Âmir b. Saʻsaa kabilesinin Hilâl koluna mensuptur. Annesi Hind binti Avf’tır. Meymûne validemizin anabir kardeşidir. Hind’in farklı kocalarından olan 9 kızının hepsi müslüman olduğu için Rasûlullah (s.a.v) onlara “Mü’min kızkardeşler” ismini vermiştir.[1]
Zeyneb (r.a) yoksullara olan merhamet, şefkat ve infakları sebebiyle “Ümmü’l-Mesâkîn” diye anılırdı.[2] Daha önce Tufeyl b. Hâris b. Abdülmuttalib ile evli idi. O boşayınca kardeşi Ubeyde b. Hâris ile evlendi. Ubeyde (r.a) Bedir’de şehit olunca hicretin 31. ayının başında Rasûlullah (s.a.v) ile evlendi.
Diğer bir rivayete göre Zeyneb (r.a) Peygamber Efendimiz’le evlenmeden önce Abdullah b. Cahş ile evliydi ve o Uhud Gazvesi’nde şehid olduktan sonra Rasûlullah (s.a.v) ile nikâhlandı.[3] Allah Rasûlü (s.a.v) bu evlilikle Arabistanın güçlü kabilelerinden biriyle daha ilişkileri kuvvetlendirmişti. Zeyneb (r.a) Rasûlullah (s.a.v) ile 8 ay (bazı rivayetlere göre 2 veya 3 ay) yaşadı ve 30 yaşlarında vefat etti (Rebîülâhir 4 / Eylül 625).[4]
Allah Rasûlü’nün zevceleri içinde Hz. Hatice’den sonra ilk vefat eden hanımıdır. Diğerleri Resûl-i Ekrem’den sonra vefat etmiştir. Zeyneb (r.a) Peygamber Efendimiz’in kıldırdığı cenaze namazının ardından Bakī‘ Kabristanı’na defnedildi. Mü’minlerin Anneleri arasında Bakī‘e ilk defnedilen odur. Rasûlullah (s.a.v) Zeyneb bint Huzeyme’nin anne bir kız kardeşi Meymûne (r.a) ile, Zeyneb’in vefatından yaklaşık dört yıl sonra hicrî 7. yılın Zilkade ayında (Mart 629) evlenmiştir.[5]
Rasûlullah (s.a.v) Zeyneb binti Huzeyme ile evlenince beş yaşında büyük bir deve keserek düğün yemeği (velîme) verdi. Yemeğe çok sayıda yoksul geldi, insanlar yoksulları yemekle başbaşa bırakıp Peygamber Efendimiz’in yanına gittiler. Rasûlullah (s.a.v) onlarla başbaşa kaldı. Sonra bir adam herîse[6] yemeği getirdi, bir diğeri, bir diğeri daha derken yanlarında hep herîse birikti. Rasûlullah (s.a.v) de o yemekte onlara bereket ihsân edilmesi için dua etti.[7]
[1] TİA, “Zeyneb bint Huzeyme”, 8/512-513.
[2] İbn Hişâm, es-Sîretü’n-nebeviyye, 2/647.
[3] İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ğābe, 5/297; Muhibbuddîn et-Taberî, es-Simtu’s-semîn, 185.
[4] İbn Asâkir, Kitâbu’l-Erbaʻîn fî menâkıbı ümmehâti’l-mü’minîn, thk. Muhammed Mutîʻ el-Hâfız (Dımeşk: Dâru’l-Fikr, 1406), 44.
[5] Bkz. Ayşe Esra Şahyar, “Zeyneb bint Huzeyme”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/zeyneb-bint-huzeyme (16.07.2023).
[6] Herîse kavrulmuş un, helvâ ve keşkek türü bir yemek.
[7] Zübeyr b. Bekkâr, el-Müntehab min kitâbi Ezvâci’n-Nebî (s.a.v), thk. Sekîne eş-Şihâbî, Beyrut: Risâle, 1403, 41.